به گزارش از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان، ولی جهانی افزود: این مشاهدات باستان شناسان نشان می دهد که از این دوره به بعد توسعه فناوری ذوب آهن اسفنجی در ماسوله رونق جدی گرفته و ابداع کوره‌های چند مرحله‌ای ذوب آهن به ویژه از دوره سلجوقی و ایلخانی نقش بسیار موثری در تکامل منظر فرهنگی منطقه ماسوله و البته شهر تاریخی آن داشته است.
وی گفت: کاوش‌های باستان شناسی منظر فرهنگی ماسوله در راستای تکمیل مطالعات پرونده ثبت جهانی این اثر در حال انجام است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان از ادامه تکمیل مطالعات ثبت جهانی ماسوله خبر داد.
مدیرکل میراث فرهنگی گیلان به تشریح آخرین اقدامات ثبت جهانی ماسوله پرداخت و اظهار کرد: کاوش‌های باستان شناسی منظر فرهنگی ماسوله در جهت تکمیل مطالعات پرونده ثبت جهانی ماسوله در حال انجام است.
او با بیان اینکه مسیر جهانی شدن ماسوله تسهیل بخشی شده است، اضافه کرد: با اخذ نظر مشورتی ایکوموس جهانی در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳؛ مطالعات تکمیلی پرونده ثبت جهانی ماسوله با محوریت تبیین بهتر ارزش‌های برجسته منظر فرهنگی ماسوله با اولویت معرفی شواهد تاریخ صنعتگری ذوب آهن اسفنجی در ماسوله و تأثیر آن بر شکل گیری شهر ماسوله در حال انجام است.
جهانی با بیان اینکه در بررسی‌های جدید باستان شناسی شواهدی ارزشمند از صنعتگری ذوب آهن اسفنجی در دوره پارتی در ماسوله مشاهده شده است، گفت: مشاهدات باستان شناسان نشان می‌دهد از این دوره به بعد؛ توسعه فن آوری ذوب آهن اسفنجی در ماسوله رونق جدی گرفته و ابداع کوره‌های چند مرحله‌ای ذوب آهن به ویژه از دوره سلجوقی و ایلخانی نقش بسیار مؤثری در تکامل منظر فرهنگی ماسوله و البته شهر تاریخی ماسوله داشته است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی گیلان از استقرار دو هیأت باستان شناسی در ماسوله خبر داد و افزود: پیش از این نیز؛ پنج هیأت در سال‌های گذشته در ماسوله از جمله کاوش‌های باستان شناسی منظر فرهنگی ماسوله به سرپرستی بهروز همرنگ در ماسوله انجام شده بود.
(ICOMOS) شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها، مخفف (International Council on Monuments and Sites) سازمانی برای نگهداری و پاسداری از اماکن میراث فرهنگی در سراسر جهان است.
در پی‌آمد منشور ونیز در سال ۱۹۶۴، ایکوموس در سال ۱۹۶۵ در ورشو پایتخت لهستان پایه‌گذاری شد تا مشاوری برای یونسکو در بخش میراث‌های جهانی باشد.
ولی جهانی گفت: اکنون ۲ هیات باستان شناسی در ماسوله مستقر هستند؛ پیش از این و در سال های گذشته نیز پنج هیات به سرپرستی بهروز همرنگ در این منطقه به کاوش های باستان شناسی از منظر فرهنگی پرداخته بودند.
شهرک تاریخی ماسوله سال ۲۰۰۷ در میراث تاریخی یونسکو به طور موقت ثبت شد تا مسیر هرگونه تغییر و آسیب به آن بسته شود.
در گذر سال‌ها این شهر رفت و آمد مدیران، کارشناسان بین‌المللی، ملی و استانی بسیاری را به خود دید که بررسی‌ها و گزارش‌های متعددی را از این قطعه تاریخی به همراه داشت.
همچنان پرونده جهانی شدن ماسوله اندر خم یونسکو باقی مانده بود تا اینکه آبان ۱۴۰۰ ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی را از آن خود کرد که به اعتقاد کارشناسان گامی مهم در مسیر ثبت جهانی آن محسوب می‌شد و ارزیاب یونسکو سرانجام پس از گذشت ۱۱ سال از آغاز فرایند ثبت جهانی منظر فرهنگی ماسوله، ششم مهر ۱۴۰۱ وارد این شهر تاریخی شد و فرآیند اولیه ثبت جهانی ماسوله را آغاز کرد و قرار شد نتیجه شهریور ۱۴۰۲ در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو اعلام شود.
۲۶ شهریور (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳)، چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) برگزار شد و خبر ثبت جهانی کاروانسرای تی تی گیلان در قالب پرونده کاروانسراهای ایران به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی کشور بررسی و با تصویب اعضای کمیته به عنوان بیست و هفتمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد اما از ثبت جهانی ماسوله خبری نشد.
فرصت ثبت جهانی شهرک تاریخی ماسوله از سوی یونسکو باقی ماند لذا، برای مردم این سرزمین شوق جهانی شدن کاروانسرای ۶۰۰ ساله با ثبت جهانی شهر تاریخی پلکانی‌شان تمام می‌شود.
بیش از پنج هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی در گیلان شناسایی شده که یک هزار و ۲۳۵ مورد آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و ۲۳ گنجینه (موزه) هم در استان فعال است که از این تعداد ۱۳ مورد به صورت تخصصی در سال‌های اخیر ایجاد شده و شی‌سپاری به موزه‌های گیلان هم افزایش یافته است.
